Instituziuns naziunalas per ils dretgs umans (INDU) sco l'Instituziun svizra per ils dretgs umans (ISDU) na datti betg mo en Svizra. Instituziuns per ils dretgs umans uffizialas, ma independentas èn ina part integrala da l'architectura internaziunala dals dretgs umans. La  creaziun da quellas è vegnida recumandada il 1993 da l'Assamblea generala da l'ONU e la gronda maioritad dals stadis dispona d'ina tala instituziun. In document fundamental per las instituziuns naziunalas per ils dretgs umans èn ils uschenumnads Princips da Paris da l'ONU che prescrivan per las instituziuns naziunalas per ils dretgs umans ina gronda independenza ed in mandat cumplessiv per tut ils dretgs umans.

Per ademplir ses mandat en Svizra sa stenta la ISDU era per ina collavuraziun transcunfinala cun autras INDU. Cun posiziuns communablas s'engaschan las INDU per rinforzar la protecziun universala dals dretgs umans sin differents stgalims da la collavuraziun internaziunala. Ellas èn colliadas ina cun l'autra e disponan d'organisaziuns da tetg regiunalas e mundialas che sustegnan e coordineschan lur lavur. Al nivel europeic fa la ISDU part da la Rait europeica d'instituziuns naziunalas per ils dretgs umans (englais.: European Network of National Human Rights Institutions ENNHRI). Al nivel global è la ISDU colliada en la federaziun tetgala da l'Allianza globala da las instituziuns naziunalas per ils dretgs umans (englais: Global Alliance of National Human Rights Institutions, GANHRI). La GANHRI sustegna l'organisaziun naziunala per ils dretgs umans ad ademplir ses mandat ed è responsabla per l'accreditaziun en concordanza cun ils Princips da Paris.

Rait europeica da las instituziuns naziunalas per ils dretgs umans

La ENNHRI dat ina vusch communabla a las INDU europeicas e porscha ina plattafurma per il barat e per la collavuraziun. Ella publitgescha posiziuns davart temas dals dretgs umans per mauns da gremis europeics sco il Cussegl da l'Europa e porscha resursas d'emprender davart differents temas dals dretgs umans. Las instituziuns naziunalas dals dretgs umans ch'èn vegnidas fundadas da nov sustegna la ENNHRI tar l'installaziun e tar l'accreditaziun tras la GANHRI.

La ISDU è vegnida recepida il settember 2023 sco commembra associada da la ENNHRI. Sco proxim pass ha la ISDU en mira il status da commembra cumplaina da la ENNHRI; quella po ella dumandar uschespert ch'ella è vegnida accreditada da la GANHRI. Actualmain cumpiglia l'ENNHRI passa 40 commembras e commembers.

Allianza globala da las instituziuns naziunalas per ils dretgs umans

Al nivel global represchenta la GANHRI ils interess da passa 110 INDU. Sco forum global s'engascha la GANHRI per il dialog e per la collavuraziun tranter las INDU, ella furma gruppas da lavur per temas dals dretgs umans d'impurtanza mundiala e coordinescha la participaziun da las INDU en gremis internaziunals.